„Nasze społeczeństwo odrzuciło Głupca nie dlatego, że nie można go eksploatować, nie tylko dlatego, że ocenia ono wszystko pod kątem użyteczności, lecz dlatego, że Głupiec niepokoi i przeraża, ponieważ jest dzieckiem życia, a nie abstrakcyjnej cnoty. Głupiec jest czystością świadomości. Ta czystość to kosmiczne szaleństwo, które nie przywiązuje się do tego, co świat uważa za warte zachodu, czyli do zdolności, ambicji, władzy i niewiarygodnej próżności wiedzy” – C. Collins
Głupiec może być „głupim głupcem” albo „wielkim głupcem”. Ten pierwszy to „niedorzeczny głupek, klaun umysłu”, drugi to „mędrzec wykraczający poza zwykłe zrozumienie” (Nisker).
Błazen swoją bezlitosną krytyką ukazuje ludzką obłudę i zakłamanie, ukrywane pod pozorem świętoszkowatości, jedynie słusznych poglądów czy dążeń oraz roszczeń do wyłączności (Nisker).
„Tym, co łączy szaleńca i błazna, a co stanowi ich wspólne, jedyne i tragiczne doświadczenie, jest straszliwa samotność w świecie, który zdawałoby się jest pełen ludzi” – Słowiński
Błazen dostrzega sprzeczności, ponieważ sam jest naturą wewnętrznie sprzeczną i dwuznaczną – Sieradzan
Ani rozum, ani prawość nie są wartościami samymi w sobie, jeśli nie wynikają z urzeczywistnienia, czyli mistycznego rozpoznania celu i sensu życia – Sieradzan
|